2. "Mistrzu Gotama, w tym Pałacu Matki Migary, można zobaczyć stopniowy trening, stopniową praktykę i stopniowy progres, to jest z dołu do ostatniego stopnia schodów. Wśród tych braminów, także można zobaczyć stopniowy trening, stopniową praktykę i stopniowy progres, to jest w studiach. Wśród łuczników także można zobaczyć stopniowy trening, stopniową praktykę i stopniowy progres, to jest w łucznictwie. I również wśród księgowych jak my, którzy utrzymują się z księgowości, można zobaczyć stopniowy trening, stopniową praktykę i stopniowy progres, to jest w obliczaniu. Gdyż jeżeli otrzymamy pomocnika, wpierw uczymy go liczyć, jeden do jednego, dwa do dwóch, trzy do trzech, cztery do czterech, pięć do pięciu, sześć do sześciu, siedem do siedmiu, osiem do ośmiu, dziewięć do dziewięciu, dziesięć do dziesięciu; i uczymy go liczyć również do stu. Czy jest możliwe, mistrzu Gotama, by opisać stopniowy trening stopniową praktykę i stopniowy progres w tej Dhammie i Dyscyplinie?"
3. "Jest możliwe, braminie by opisać stopniowy trening, stopniową praktykę i stopniowy progres w tej Dhammie i Dyscyplinie. Tak jak braminie gdy mądry trener koni który otrzymał dobrego rumaka, wpierw sprawia by ten przyzwyczaił się nosić uprząż i potem trenuje go dalej, tak też gdy Tathagata otrzymuje osobę do opanowania, wpierw dyscyplinuje go w ten sposób: 'Chodź mnichu, bądź cnotliwy, powstrzymany przez powstrzymanie Pathimokkhy, bądź doskonały w prowadzeniu się widząc lęk w najmniejszym błędzie, trenuj podjęcie reguł treningu'.
4. Braminie, kiedy mnich jest cnotliwy, powstrzymany przez powstrzymanie Pathimokkhy, doskonały w prowadzeniu się widzący lęk w najmniejszym błędzie, trenujący podjęcie reguł treningu, wtedy Tathagata dyscyplinuje go dalej: 'Chodź mnichu, chroń bramy swych zmysłów: widząc materialną formę okiem nie chwytaj znaków i cech przez które jeżeli pozostawisz bramę oka niechronioną, złe niekorzystne rzeczy związane z pożądliwością i smutkiem mogą cię nawiedzić, praktykuj wstrzemięźliwość, chroń funkcję oka, podejmij się wstrzemięźliwości funkcji oka. Słysząc dźwięk uchem ... Wąchając zapach nosem ... Smakując smak językiem ... Dotykając dotykalne ciałem ... Poznając idee umysłem nie chwytaj znaków i cech przez które jeżeli pozostawisz bramę umysłu niechronioną, złe niekorzystne rzeczy związane z pożądliwością i smutkiem mogą cię nawiedzić, praktykuj wstrzemięźliwość, chroń funkcję umysłu, podejmij się wstrzemięźliwości funkcji umysłu.
5. Braminie, kiedy mnich chroni bramy swych zmysłów, wtedy Tathagata dyscyplinuje go dalej: 'Chodź mnichu, poznaj odpowiednią porcję jedzenia. Rozważając mądrze odżywiaj się jedzeniem nie dla rozrywki, nie dla degustacji, nie dla upiększenia się czy ozdoby, ale tylko dla utrzymania i kontynuacji świętego życia (myśląc): 'Tak zlikwiduję stare uczucie, bez wzbudzania nowych uczuć i będę żył nienagannie w wygodzie i zdrowiu'.
6. Braminie, kiedy mnich poznał odpowiednią porcję jedzenia, wtedy Tathagata dyscyplinuje go dalej: 'Chodź mnichu, poświęć się czujności (wolnej od snu), za dnia chodząc i siedząc, oczyszczaj umysł z przeszkadzających rzeczy. Podczas pierwszej nocnej warty, chodząc i siedząc oczyszczaj umysł z przeszkadzających rzeczy. Podczas środkowej nocnej warty, leż na prawym boku w pozycji śpiącego lwa z jedną stopą nałożoną na drugą, uważny i całkowicie rozważny, po odnotowaniu w swoim umyśle czasu wstawania. Po wstaniu o trzeciej nocnej warcie, chodząc i siedząc, oczyszczaj umysł z przeszkadzających rzeczy”.
7. Braminie, kiedy mnich poświęcił się czujności (wolnej od snu), wtedy Tathagata dyscyplinuje go dalej: 'Chodź mnichu posiadaj uważność i pełną rozwagę. Działaj z pełną rozwagą poruszając się w przód i poruszając się do tyłu, działaj z pełną rozwagą patrząc w przód i patrząc na boki, działaj z pełną rozwagą zginając się, wyprostowując, działaj z pełną rozwagą nosząc połatany płaszcz, miskę i szaty, działaj z pełną rozwagą jedząc, pijąc i smakując, działaj z pełną rozwagą opróżniając jelita i oddając mocz, idąc, siedząc, stojąc, zasypiając, budząc się, mówiąc i milcząc'.
8. Braminie, kiedy mnich posiada uważność i pełną rozwagę, wtedy Tathagata dyscyplinuje go dalej: 'Chodź mnichu odejdź na odosobnione miejsce odpoczynku, do lasu, korzenia drzewa, skały, urwiska, górskiej jaskini, na teren cmentarny, czy do leśnej samotni, otwartej przestrzeni czy snopka siana'.
9. Odchodzi on na odosobnione miejsce odpoczynku, do lasu, korzenia drzewa, skały, urwiska, górskiej jaskini, na teren cmentarny, czy do leśnej samotni, otwartej przestrzeni czy snopka siana. Po powrocie z żebraczego obchodu, po posiłku, siada ze skrzyżowanymi nogami i z ustanowioną uważnością przed nim. Porzuciwszy pożądliwość świata, trwa z umysłem wolnym od pożądliwości, oczyszcza swój umysł z pożądliwości. Porzuciwszy złą wolę i nienawiść, trwa z umysłem wolnym od złej woli, ze współczuciem dla wszystkich stworzeń i istot, oczyszcza swój umysł ze złej woli i nienawiści. Porzuciwszy stany letargiczne i senność, trwa wolny od stanów letargicznych i senności postrzegając światło, uważny i w pełni rozważny, oczyszcza swój umysł ze stanów letargicznych i senności. Porzuciwszy niepokój i zmartwienia, trwa niezaniepokojony z umysłem wyciszonym w sobie, oczyszcza swój umysł z niepokojów i zmartwień. Porzuciwszy niepewność, trwa z niepewnością przekroczoną, nie wątpiąc na temat korzystnych rzeczy, oczyszczając swój umysł z niepewności.
10. Po porzuceniu tych pięciu przeszkód, niedoskonałości umysłu co osłabiają zrozumienie, całkowicie odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych rzeczy, wkracza i trwa w pierwszej jhanie z towarzyszącymi temu myśleniem i rozważaniem i z błogością i przyjemnością zrodzonymi z odosobnienia. Z uspokojeniem myślenia i rozważania wkracza on i trwa w drugiej jhanie, z pewnością siebie i zjednoczonym umysłem, bez myślenia i rozważania z błogością i przyjemnością zrodzonymi z koncentracji. Z zanikiem błogości trwa on w równowadze uważny i w pełni rozważny, ciągle odczuwając przyjemność cielesną, wkraczając i trwając w trzeciej jhanie o której szlachetni mówią: 'Ten ma przyjemne przebywanie kto zrównoważony i uważny'. Z porzuceniem przyjemności i bólu, po uprzednim zaniku radości i smutku wkracza on i trwa w czwartej jhanie, charakteryzującej się ani-bólem-ani-przyjemnością i czystością umysłu dzięki równowadze.
11. To braminie są moje instrukcje do tych mnichów, którzy są w treningu, których umysły nie osiągnęły jeszcze celu, którzy trwają aspirując do najwyższego bezpieczeństwa od niewoli. Ale te rzeczy sprzyjają zarówno przyjemnemu trwaniu tutaj i teraz i uważności i pełnej rozwadze u tych mnichów, którzy są arahatami ze wyczerpanymi skazami, którzy przeżyli święte życie, wykonali to co było do wykonania, odłożyli brzemię, osiągnęli prawdziwy cel, zniszczyli pęta istnienia i są całkowicie wyzwoleni przez finałową wiedzę".
12. Kiedy to zostało powiedziane, bramin Ganaka Moggallana spytał Zrealizowanego: „Kiedy uczniowie mistrza Gotamy są pouczani i instruowani przez niego, czy wszyscy oni osiągają najwyższy cel - wygaszenie, czy też niektórzy nie osiągają?” „Kiedy braminie moi uczniowie są pouczani i instruowani przeze mnie tak, niektórzy realizują wygaszenie a niektórzy nie realizują go".
13. „Jak to jest, mistrzu Gotama, skoro jest wygaszenie, i jest droga do niego prowadząca i jest mistrz Gotama jako przewodnik; że niektórzy osiągają wygaszenie a niektórzy nie osiągają go?".
14. "Co do tego, braminie, zadam ci w odpowiedzi pytanie. Odpowiedz jak uważasz. Jak ci się wydaje, czy jesteś obeznany z drogą do Rajagaha?" "Jestem, mistrzu Gotama". "Jak ci się wydaje w tym wypadku: załóżmy, że człowiek, pragnący dojść do Rajagaha, podchodzi do ciebie i mówi: 'Panie, pokaż mi drogę do Rajagaha' i wtedy mówisz mu: 'Dobry człowieku, ta droga prowadzi do Rajagaha. Podążają nią jakiś czas a zobaczysz pewną wioskę a następnie pewne miasto a dalej będzie Rajagaha z ogrodami, gajami, łąkami i jeziorami'; i wtedy będąc tak pouczony i poinstruowany przez ciebie, człowiek ten obierze błędną drogę i uda się na zachód. I następny człowiek podejdzie do ciebie i powie: 'Panie, pokaż mi drogę do Rajagaha' i wtedy mówisz mu: 'Dobry człowieku, ta droga prowadzi do Rajagaha. Podążaj nią jakiś czas a zobaczysz pewną wioskę a następnie pewne miasto a dalej będzie Rajagaha z ogrodami, gajami, łąkami i jeziorami'; I wtedy będąc tak pouczony i poinstruowany przez ciebie, człowiek ten dociera bezpiecznie do Rajagaha. I teraz, skoro jest Rajagaha, i droga prowadząca do Rajagaha i ty jako przewodnik, czemu z tych dwóch ludzi pouczonych i poinstruowanych przez ciebie jeden obiera złą drogę i idzie na zachód a drugi bezpiecznie dociera do Rajagaha?" "Cóż ja mam z tym wspólnego, Mistrzu Gotama? Jestem tylko tym który pokazuje drogę". "Tak też, braminie, jest wygaszenie, i jest droga do niego prowadząca, i ja jako przewodnik, jednak kiedy moi uczniowie są pouczani i instruowani przeze mnie, niektórzy osiągają wygaszenie, a niektórzy nie. Cóż ja mam z tym wspólnego, braminie? Tathagata jest tylko tym który pokazuje drogę”.
15. Kiedy to zostało powiedziane, bramin Ganaka Moggallana rzekł do Zrealizowanego: "Są osoby bez wiary, które odeszły z domu w bezdomność nie kierując się wiarą, ale szukające utrzymania, oszukujące, zwodzące, niegodne zaufania, aroganckie, próżne, osobiście puste, o szorstkim języku, gadatliwe, nie chroniące swych funkcji zmysłowych, nieumiarkowane w jedzeniu, nieskłonne do wczesnego wstawania, niezainteresowane pustelniczym życiem, nieszanujące treningu, żyjące w luksusie, niedbałe, kłótliwe, zaniedbujące odosobnienie, leniwe, pozbawione energii, nieuważne, nierozważne, nieskoncentrowane, o rozbieganych umysłach, pozbawione zrozumienia. Mistrz Gotama nie przebywa razem z takimi. Ale są szlachetnie urodzeni, którzy odeszli z domu w bezdomność kierowani wiarą, którzy nie oszukują, nie zwodzą, godni zaufania, nie aroganccy, nie próżni, nie osobiście puści, o łagodnym języku, nie gadatliwi, chroniący swe funkcje zmysłowe, umiarkowani w jedzeniu, skłonni do wczesnego wstawania, zainteresowani pustelniczym życiem, szanujący trening, nie żyjący w luksusie, dbali, nie kłótliwi, nie zaniedbujący odosobnienia, pracowici, energiczni, uważni, rozważni, skoncentrowani, o stabilnych umysłach, ze zrozumieniem. Mistrz Gotama przebywa razem z takimi.
16. Tak jak korzeń czarnego kosaćca jest rozpoznawany jako najlepszy korzeń zapachowy i czerwone drzewo sandałowe jest rozpoznawane jako najlepsze z drzew zapachowych i jaśmin jest rozpoznawany jako najlepszy z zapachowych kwiatów, tak też porady mistrza Gotamy są najlepsze spośród Nauk dnia dzisiejszego.
17. Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, który udał się do niego po życiowe schronienie".
***
Tu mnisi, pewien szlachetnie urodzony kierowany wiarą odchodzi z domowego życia w bezdomność rozważając: „Jestem ofiarą narodzin, starości, śmierci, żalu, płaczu, bólu, smutku i rozpaczy, jestem ofiarą cierpienia, żerem cierpienia. Z pewnością zakończenie tej całej masy cierpienia może być poznane”. Kiedy odchodzi w bezdomność w ten sposób osiąga on korzyści, honor i uznanie. Nie jest zadowolony z tych korzyści, honoru i uznania i jego intencja nie jest spełniona. Nie jest pod wpływem korzyści, honoru i uznania, nie rośnie w zaniedbaniu i nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga osiągnięcie cnoty. Jest zadowolony z tego osiągnięcia cnoty ale jego intencja nie jest spełniona. Nie jest pod wpływem osiągnięcia cnoty, nie rośnie w zaniedbaniu i nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga osiągnięcie koncentracji. Jest zadowolony z tego osiągnięcia koncentracji ale jego intencja nie jest spełniona. Nie jest pod wpływem osiągnięcia koncentracji nie rośnie w zaniedbaniu i nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga wiedzę i wgląd. Jest zadowolony z tej wiedzy i wglądu ale jego intencja nie jest spełniona. Z tego powodu nie zachwala siebie i nie dyskredytuje innych. Nie jest pod wpływem tej wiedzy i wglądu i nie rośnie w zaniedbaniu, nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga trwałe wyzwolenie. I jest niemożliwe by mnich stracił to trwałe wyzwolenie. Załóżmy, że człowiek potrzebujący rdzenia drzewa, szukający rdzenia drzewa, wędrujący w poszukiwaniu rdzenia drzewa, przychodzi pod wielkie stojące drzewo posiadające rdzeń. I wytnie on tylko rdzeń drzewa i zabierze wiedząc, że to rdzeń drzewa. Wtedy człowiek o dobrym wzroku, widząc go może powiedzieć: „Ten dobry człowiek znał rdzeń drzewa, miąższ, wewnętrzną korę, zewnętrzną korę, gałęzie i liście. I tak podczas gdy potrzebuje rdzenia drzewa, szuka rdzenia drzewa, wędruje w poszukiwaniu rdzenia drzewa, przyszedł pod wielkie stojące drzewo posiadające rdzeń i wyciął tylko rdzeń drzewa. Cokolwiek to było co ten dobry człowiek musiał zrobić z rdzeniem drzewa, jego cel zostanie osiągnięty. Tak też mnisi pewien szlachetnie urodzony kierowany wiarą odchodzi ze świeckiego życia w bezdomność rozważając: „Jestem ofiarą narodzin, starości, śmierci, żalu, płaczu, bólu, smutku i rozpaczy, jestem ofiarą cierpienia, żerem cierpienia. Z pewnością zakończenie tej całej masy cierpienia może być poznane". Kiedy odchodzi w bezdomność w ten sposób osiąga on korzyści, honor i uznanie. Nie jest zadowolony z tych korzyści, honoru i uznania i jego intencja nie jest spełniona. Nie jest pod wpływem korzyści, honoru i uznania, nie rośnie w zaniedbaniu i nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga osiągnięcie cnoty. Jest zadowolony z tego osiągnięcia cnoty ale jego intencja nie jest spełniona. Nie jest pod wpływem osiągnięcia cnoty, nie rośnie w zaniedbaniu i nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga osiągnięcie koncentracji. Jest zadowolony z tego osiągnięcia koncentracji ale jego intencja nie jest spełniona. Nie jest pod wpływem osiągnięcia koncentracji nie rośnie w zaniedbaniu i nie popada w zaniedbanie. Będąc pilnym osiąga wiedzę i wgląd. Jest zadowolony z tej wiedzy i wglądu ale jego intencja nie jest spełniona. Z tego powodu nie zachwala siebie i nie dyskredytuje innych. Nie jest pod wpływem tej wiedzy i wglądu i nie rośnie w zaniedbaniu, nie popada w zaniedbanie. Kiedy jest pilny, osiąga trwałe wyzwolenie. I nie jest możliwe by ten mnich stracił to trwałe wyzwolenie.
I tak, te święte życie, mnisi, nie ma korzyści, honoru i uznania jako swego celu, ani osiągnięcia cnoty jako swego celu, ani osiągnięcia koncentracji jako swego celu, ani wiedzy i wglądu jako swego celu. Ale to niezachwiane wyzwolenie umysłu jest celem tego świętego życia, jego rdzeniem i jego końcem.
M 29
***
Mnisi, te święte życie żyje się z treningiem jako jego korzyścią, mądrością jako jego nadzorcą, wyzwoleniem jako jego esencją, i z uważnością, jako jego autorytetem.
A jak, mnisi, trening jest jego korzyścią? Tu, trening obejmujący odpowiednie prowadzenie się, został przeze mnie wyznaczony dla moich uczniów, tak aby ci bez wiary, zdobyli wiarę, i ci z wiarą wzmocnili się. Mnich podejmuje ten trening obejmujący odpowiednie prowadzenie się, dokładnie w sposób jak to określiłem moim uczniom, zachowując go niezniszczonym, wolnym od uchybień, nienagannym, i nienaruszonym, tak że ci bez wiary, zdobywają wiarę, i ci z wiarą wzmacniają się. Podjąwszy się ich, mnich trenuje zgodnie z regułami treningu.
I znów, trening fundamentalny dla świętego życia, został przeze mnie wyznaczony dla moich uczniów, dla całkowicie pełnego wyczerpania cierpienia. Mnich podejmuje ten trening obejmujący fundamenty świętego życia, dokładnie w sposób jak to określiłem moim uczniom, zachowując go niezniszczonym, wolnym od uchybień, nienagannym, i nienaruszonym. Podjąwszy się ich, mnich trenuje zgodnie z regułami treningu. To w ten sposób jest jego korzyścią.
A jak mądrość jest nadzorcą? Tu, Dhamma jest nauczana przeze mnie dla moich uczniów, dla totalnie pełnego wyczerpania cierpienia. Mnich, bada to nauczanie z mądrością, dokładnie w sposób jak to określiłem moim uczniom, dla totalnie pełnego wyczerpania cierpienia. To w ten sposób mądrość jest nadzorcą.
A jak wyzwolenie jest jego esencją? Tu, Dhamma jest nauczana przeze mnie dla moich uczniów, dla totalnie pełnego wyczerpania cierpienia. Przez wyzwolenie, mnich doświadcza tego nauczania dokładnie w sposób jak to określiłem moim uczniom, dla totalnie pełnego wyczerpania cierpienia. To w ten sposób wyzwolenie jest jego esencją.
A jak uważność jest jego autorytetem? Uważność mnicha jest dobrze ustanowiona wewnętrznie, w taki sposób: „Właśnie w taki sposób wypełnię trening obejmujący odpowiednie prowadzenie się, którego do tej pory nie wypełniłem, czy też będę wspierał z mądrością w różnych aspektach trening obejmujący dobre prowadzenie, który już wypełniłem”. I uważność mnicha jest dobrze ustanowiona wewnętrznie, w taki sposób: „Właśnie w taki sposób wypełnię trening obejmujący fundamenty świętego życia, którego do tej pory nie wypełniłem, czy też będę wspierał z mądrością w różnych aspektach trening obejmujący fundamenty świętego życia, który już wypełniłem”. I uważność mnicha jest dobrze ustanowiona wewnętrznie, w taki sposób: „Właśnie w taki sposób przebadam z mądrością te nauczanie, którego jeszcze nie przebadałem, czy też będę wspierał z mądrością w różnych aspektach to nauczanie, które już przebadałem”. I uważność mnicha jest dobrze ustanowiona wewnętrznie, w taki sposób: „Właśnie w taki sposób doświadczę przez wyzwolenie Dhammę, której jeszcze nie doświadczyłem, czy też będę wspierał z mądrością w różnych aspektach Dhammę, którą już doświadczyłem”.
W taki sposób, kiedy to zostało powiedziane: „Mnisi, te święte życie żyje się z treningiem jako jego korzyścią, mądrością jako jego nadzorcą, wyzwoleniem jako jego esencją, i z uważnością, jako jego autorytetem”, to z uwagi na to, zostało to powiedziane. AN IV, 245
